ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΑ - ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΜΑΤΑΡΑΓΚΑ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ - ΛΑΔΙ

ΤΟ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΜΑΣ Στην καρδιά του κάμπου της Ματαράγκας βρίσκεται η υπερσύγχρονη μονάδα παραγωγής ελαιολάδου. Χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνικές μεθόδους, για παραγωγές με μεγάλες απαιτήσεις στην ποιότητα, τηρώντας υψηλές προδιαγραφές παραγωγής σε συνδυασμό με την αγάπη και το μεράκι για την ελαιουργία, εξασφαλίζουμε την άριστη και μοναδική ποιότητα του εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου. Το ελαιοτριβείο μας μια παραδοσιακά οικογενειακή επιχείρηση εδρεύει στην Ματαράγκα Αγρινίου. Η διαδρομή του ξεκινά από το 1969 με το παραδοσιακό πιεστήριο. Κατόπιν, πέρασε στα μεταλλικά και αργότερα στα υδραυλικά πιεστήρια. Από τότε λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας και της ανάγκης για την δημιουργία ενός σύγχρονου ελαιοτριβείου, μας οδήγησε το 2006 να στήσουμε στο χωριό μας μια υπερσύγχρονη μονάδα οικολογικής επεξεργασίας ελαιόκαρπου. Στο ελαιοτριβείο μας δεν πρόκειται να δείτε πλαστικό. Ακόμη και τα λάστιχα στους σωλήνες είναι από ανοξείδωτο υλικό, που αποτρέπει τους πλαστικοποιητές και τους φθαλικούς εστέρες να εισχωρούν στο ελαιόλαδο. ΠΑΡΑΓΩΓΗ Η παραγωγή του ελαιόλαδου αποτελούσε, ανέκαθεν, μια από τις αρχαιότερες δραστηριότητες των μεσογειακών λαών. Τα ελαιουργεία είναι συνήθως μικρομεσαίες εγκαταστάσεις, στις οποίες πραγματοποιείται η κατεργασία του ελαιόκαρπου με άμεσο αποτέλεσμα την εξαγωγή του λαδιού. Παλαιότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό της παγκόσμιας παραγωγής ελαιόλαδου εξαγόταν με έκθλιψη σε υδραυλικά πιεστήρια. Αξίζει να σημειωθεί το γεγονός ότι η χρησιμοποίηση της φυγόκεντρης δύναμης, η οποία αντικατέστησε τη πίεση, για το διαχωρισμό του ελαιόλαδου από την ελαιομάζα έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια εκτοπίζοντας την κλασσική μέθοδο των πιεστηρίων. Βασική προϋπόθεση για να ξεκινήσει η ελαιο-συλλογή είναι, εκτός από την ωρίμανση του καρπού να έχουν προϋπάρξει οι κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες. Αυτό γιατί δεν μας ενδιαφέρει μόνο να είναι ώριμος ο καρπός, αλλά και το δέντρο να είναι έτοιμο για να μας δώσει τον καρπό του. Όταν λέμε έτοιμο, εννοούμε ότι το δέντρο πρέπει να είναι έτοιμο να μπει στην επίπονη διαδικασία της ελαιοσυλλογής. Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ 1. Παραλαβή του καρπού 2. Αποφύλλωση, απομάκρυνση ξένων υλών και πλύσιμο 3. Άλεση του καρπού 4. Μάλαξη της ελαιοζύμης 5. Αραίωση της ελαιοζύμης 6. Εξαγωγή του ελαιολάδου 7. Καθαρισμός ελαιόλαδου Αναλυτικότερα : 1. Μετά την συγκομιδή οι ελιές παραδίδονταια στις μεταποιητικές μονάδες για επεξεργασία. Η μεταφορά τους γίνεται σε πλαστικά τελάρα με οπές αερισμού ή πλαστικούς σάκους. Η επεξεργασία πρέπει να γίνει το γρηγορότερο δυνατόν. Σε διαφορετική περίπτωση ο καρπός θα πρέπει να μείνει σε χώρο με καλό αερισμό για μικρό χρονικό διάστημα. 2. Οι ξένες προσμίξεις εάν αλεσθούν μαζί με τον ελαιόκαρπο, επηρεάζουν αρνητικά το άρωμα του ελαιόλαδου και αυξάνουν την οξύτητα του. Για αυτό το λόγο οι ελιές τοποθετούνται αρχικά στην χοάνη παραλαβής ελαιόκαρπου και στην συνέχει στο αποφυλλωτήριο, για την απομάκρυνση των φύλλων και άλλων φερτών υλικών. Στη συνέχεια ακολουθεί πλύσιμο για την απομάκρυνση ξένων υλών (λάσπη, γαιώδη συστατικά, σκόνη, χώμα). 3. Στις σύγχρονες εγκαταστάσεις η άλεση γίνεται σε μεταλλικούς μύλους, σφυρόμυλους και σπαστήρες με αντίθετα περιστρεφόμενους οδοντωτούς δίσκους ή κυλινδροσπαστήρες, ενώ στα παραδοσιακά ελαιοτριβεία η άλεση του καρπού γίνεται με κυλινδρικές μυλόπετρες. 4. Μετά την άλεση, η ελαιοζύμη αναμιγνύεται στο μαλακτήρα (ανοξείδωτες δεξαμενές με διπλά τοιχώματα που θερμαίνονται με κυκλοφορία ζεστού νερού του οποίου η θερμοκρασία δεν πρέπει να ξεπερνά τους 25ο C). Η μάλαξη αποτελεί βασικό στάδιο της επεξεργασίας, διαρκεί συνήθως 30 λεπτά και συντελεί στην συνένωση των μικρών ελαιοσταγονιδίων σε μεγαλύτερες σταγόνες λαδιού. 5. Στο μαλακτήρα προστίθεται νερό μέχρι και 100% της ποσότητας της ελαιοζύμης (ανάλογα την ωριμότητα του ελαιόκαρπου), πριν την εξαγωγή του ελαιόλαδου σε διφασικούς ή τριφασικούς φυγοκεντρικούς διαχωριστές. Η θερμοκρασία του νερού δεν πρέπει να ξεπερνά τους 30ο C. 6. Η παραλαβή του ελαιόλαδου γίνεται με τρεις μεθόδους επεξεργασίας. Την παραδοσιακή μέθοδο, τη 2-φασική και την 3-φασική διαδικασία. 7. Το τελευταίο στάδιο της παραγωγής ελαιόλαδου περιλαμβάνει τον καθαρισμό του από στερεά σωματίδια (τεμάχια σάρκασ, φλοιού, θρύμματα πυρηνόξυλου, κλπ) που βρίσκονται διαλυμένα στην υγρή φάση. Το βάρος των σωματιδίων αυτών υπολογίζεται σε ποσοστό 0,5-1% του συνολικού βάρους της υγρής φάσεως και απομακρύνονται με την χρήση παλινδρομικά κινούμενων κόσκινων (κόσκινα απολάσπωσης). Τέλος, ακολουθεί ο τελικός διαχωρισμός του ελαιόλαδου από τα φυτικά υγρά με την χρήση φυγοκεντρικών διαχωριστών. ΥΓΕΙΑ Το ελαιόλαδο αποτελεί τη βασική πηγή λίπους στη μεσογειακή διατροφή και όχι το βούτυρο ή άλλα λάδια που χρησιμοποιούνται σε διαφορετικές περιστάσεις, όπως ισχυρίζονται μερικοί. Περιέχει μονοκόρεστα λιπαρά και αντιξειδωτικούς παράγοντες που αποδεδειγμένα ωφελούν την υγεία και μας προστατεύουν από καρδιακές και άλλες παθήσεις. Χρησιμοποιείται στις σαλάτες και στην μαγειρική, ενώ σε πολλές περιπτώσεις προσφέρει υπέροχους και γευστικούς συνδυασμούς. Το ελαιόλαδο είναι ο χυμός που λαμβάνεται από τους καρπούς του ελαιόδεντρου με μηχανικά μέσα κατόπιν επιδέχεται φυσική επεξεργασία. Το ελαιόλαδο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά οξέα, ενώ διακρίνεται για την μεγάλη περιεκτικότητα του σε μονοακόρεστα. Παράλληλα περιέχει πολυφαινόλες, φλαβονοειδή, βιταμίνη Ε, προβιταμίν 7, μεταλλικά στοιχεία και ιχνοστοιχεία, που προσφέρουν μεγάλη αντιξειδωτική δράση. Ο φυσικός χυμός του ελαιόλαδου με την ιδανική και ιδιαίτερη χημική του σύσταση χαρίζει υγεία και μακροζωία στους μεσογειακούς λαούς και ιδιαίτερα της Ελλάδας. Η ΕΛΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Τις πρέπει να γνωρίζει ο καταναλωτής. Το ελαιόλαδο αποτελεί βασικό στοιχείο της μεσογεικαή διατροφής, η οποία προτείνεται σε όλο τον κόσμο ως το ιδανικότερο μοντέλο υγιεινής διατροφής. Είναι υγιεινό λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων και των αντιοξειδωτικών ουσιών που περιέχει. Συμβάλει στην διαμόρφωη μιας ισορροπημένης διατροφής, ενώ μειώνει την κακή χοληστερίνη (LDL) χωρίς να επηρεάζει την καλή (HDL). Αντέχει σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες (200 έναντι 170 των άλλων λιπαρών ουσιών), ενώ δεν προκαλεί προβλήματα στην λειτουργία του συκωτιού και στον μεταβολισμό των λιπιδίων. Όπως επιβεβαιώνεται από την σύγχρονη διαιτολογία το ελαιόλαδο επιδρά ευεργετικά, ενώ προλαμβάνει και προστατεύει από διάφορες παθήσεις. Σύμφωνα με επίσημες επιστημονικές έρευνες στις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου βρίσκεται το μυστικό της μακροζωίας. Το ελαιόλαδο αναδεικνύει το άρωμα και την έντονη γεύση του, κυρίως όταν χρησιμοποιείται ωμό σε σαλάτε, χόρτα, λαχανικά, τυριά, ψάρια. Το ελαιόλαδο διατηρεί περισσότερα θρεπτικά συστατικά όταν προστίθεται στο τέλος του μαγειρέματος. Ακόμη το ελαιόλαδο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο τηγάνι, αρχικά, σε μέτρια θερμοκρασία και στην συνέχεια σε υψηλότερη. Η ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα προς τέλη του φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή, ή το λιομάζωμα. Η ελιά παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι, και το μάζεμα της ελιάς αποτελεί εδώ και σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου. Στη σημερινή εποχή ευδοκιμεί ακόμη η παραδοσιακή μέθοδος συγκομιδής, με την βοήθεια ίσως κάποιων νεότερων εργαλείων : τα κλαδιά περνιούνται με το “χτένι” για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, ενώ το έδαφος κάτω από την ελιά στρώνεται με λιόπανα ή με ειδικό δίχτυ από συνθετικό υλικό. Σκάλες από ξύλο ή αλουμίνιο χρησιμοποιούνται για το μάζεμα των δυσπρόσιτων κλαδιών. Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα άκρα των ελαιόπανων ώστε να δημιουργούν σωροί, οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι από χοντρά κλαριά και τσαμπιά προκειμένου να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία μεταφοράς (κουβάδες, τενεκέδες κλπ.) και σακιά και να μεταφερθούν στον χώρο αποθήκευσης. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα απομακρύνει με αέρα. Εναλλακτική τεχνική είναι το “τίναγμα” της ελιάς με ξύλινα ραβδιά, η τεχνική όμως αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο όταν έχει ωριμάσει πλήρως ο καρπός και είναι εύκολη η απόσπαση του από το δέντρο. Τέλος, είναι σύνηθες κατά τη συγκομιδή να κόβονται με πριόνι επιλεγμένα κλαδιά του δέντρου, τόσο για την διευκόλυνση της συγκομιδής, όσο και για να βοηθηθεί η σωστή ανάπτυξη του δέντρου. Σε μεγάλους ελαιώνες χρησιμοποιούνται συχνά ειδικά μηχανήματα για τη συγκομιδή. Τα μηχανήματα χειρός (βέργες ελαιοσυλλογής) λειτουργούν συνήθως είτε με την αρχή της δόνησης (παλμική βέργα) ή της περιστροφής (περιστροφική βέργα) της κεφαλής (3), ή και συνδυασμό των δύο κινήσεων. Κοντά στη χειρολαβή προσαρτάται ο βενζινοκινητήρας ή ηλεκτροκινητήρας που δίνει κίνηση στη βέργα. Οι κατασκευαστές των βεργών ελαιοσυλλογής που δίνει κίνηση στην βέργα. Οι κατασκευαστές των βεργών ελαιοσυλλογής εξελίσσουν συνεχώς την τεχνολογία λειτουργίας, ώστε να αυξάνεται η απόδοση και ταυτόχρονα να ελαχιστοποιείται η ζημιά που προκαλεί το μηχάνημα στο ελαιόδεντρο. Στην κατεύθυνση αυτή, εμφανίστηκαν τελευταία στην αγορά βέργες ελαιοσυλλογής από τεχνολογικά προηγμένα υλικά όπως τα ανθρακονήματα (carbon fiber). Για ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα και απόδοση στην συγκομιδή υπάρχουν στην αγορά και αυτοκινούμενα μηχανήματα ελαιοσυλλογής. Λόγω της αρκετά υψηλής δαπάνης αγοράς τα μηχανήματα αυτά προορίζονται για ελαιώνες μεγάλης έκτασης, ενώ συχνά η αγορά τους εντάσσεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιδοτήσεων για αγρότες.